Λαογραφικό Μουσείο
Λαογραφικό Μουσείο Καστανίων - Γιώργος Γεννηματάς (παπά-Γεννηματάς)
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κασταναίων και Πολυσταραίων σε μια προσπάθεια διάσωσης και διατήρησης της πατρογονικής μας κληρονομιάς αποφάσισε την ίδρυση του παρόντος Λαογραφικού Μουσείου.
Έπεισε όλους τους κατοίκους να ψάξουν στα στοιχειωμένα απομεινάρια των κατωγείων και των υπογείων και να ανασύρουν από εκεί παλιά αντικείμενα. Σκουριασμένα παλιά εργαλεία και όργανα, σαρακοφαγωμένα έπιπλα, σπασμένα κάδρα, ξεθωριασμένες φωτογραφίες, κιτρινισμένα βιβλία.
Όλα αυτά αποτελούν ένα κομμάτι ψωμί ζυμωμένο με μπόλικο ιδρώτα από τη ζωή του πατέρα , του παππού , του προπάππου και του παραπροπάππου της ορεσίβιας φαμίλιας μας.
Στους τέσσερις τοίχους του Μουσείου είναι συμπυκνωμένη όλη η ιστορία του χωριού από το 1700 και μετά. Μελετώντας τα εκθέματα, ζωντανεύουμε μνήμες και θύμησες, περπατάμε στα χνάρια, που χάραξαν οι προγονοί μας και έτσι στοχαστικά βλέπουμε, να ξεδιπλώνεται μπροστά μας όλη η ζωή του χωριού.
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κασταναίων και Πολυσταραίων σε μια προσπάθεια διάσωσης και διατήρησης της πατρογονικής μας κληρονομιάς αποφάσισε την ίδρυση του παρόντος Λαογραφικού Μουσείου.
«Το μουσείο αυτό είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Γεωργίου Γεννηματά του Ιωάννη, παππού του αείμνηστου Υπουργού Γεωργίου Γεννηματά, ο οποίος το 1900 ή 1903 διορίστηκε δάσκαλος στο Δημοτικό Σχολείο αρρένων Καστανίων. Παντρεύτηκε εκεί την Ευγενία Καρανικολοπούλου του Μιχαήλ και έμεινε στο χωριό μέχρι το 1925. Απόκτησε 4 παιδιά, τον Ιωάννη, το Θεόδωρο, πατέρα του υπουργού, την Γαρουφαλλιά, που το 1921 ήταν το μοναδικό κορίτσι ανάμεσα σε 23 μαθητές που φοιτούσαν στο Σχολείο και το Φαίδωνα, ο οποίος συνελήφθη από τους Ιταλούς στον πόλεμο του σαράντα και πνίγηκε, όταν το πλοιάριο, που τους μετέφερε στην Ιταλία βυθίστηκε στη Μεσόγειο.
Ο Δάσκαλος το 1910 χειροτονήθηκε ιερέας και διορίστηκε στο ναό του Αγίου Σπυρίδωνος στο Μηλιώτη Μεσσηνίας, που έμεινε μέχρι το 1913. Στη συνέχεια το 1913 μετατέθηκε στον ναό του Αγίου Αθανασίου στα Καστάνια, όπου έμεινε και σαν δάσκαλος μέχρι το 1923. Το 1923 μετατέθηκε στο Δημοτικό Σχολείο Πανυπερίου και στο ναό του Προφήτη Ηλία. Το 1925 έφυγε για την Αθήνα.»
Έπεισε όλους τους κατοίκους να ψάξουν στα στοιχειωμένα απομεινάρια των κατωγείων και των υπογείων και να ανασύρουν από εκεί παλιά αντικείμενα. Σκουριασμένα παλιά εργαλεία και όργανα , σαρακοφαγωμένα έπιπλα, σπασμένα κάδρα, ξεθωριασμένες φωτογραφίες , κιτρινισμένα βιβλία……..
Όλα αυτά αποτελούν ένα κομμάτι ψωμί ζυμωμένο με μπόλικο ιδρώτα από τη ζωή του πατέρα , του παππού , του προπάππου και του παραπροπάππου της ορεσίβιας φαμίλιας μας.
Στους τέσσερις τοίχους του Μουσείου είναι συμπυκνωμένη όλη η ιστορία του χωριού από το 1700 και μετά. Μελετώντας τα εκθέματα, ζωντανεύουμε μνήμες και θύμησες, περπατάμε στα χνάρια, που χάραξαν οι προγονοί μας και έτσι στοχαστικά βλέπουμε, να ξεδιπλώνεται μπροστά μας όλη η ζωή του χωριού.
Ακούμε:
- Tις φωνές των παιδιών, , που πηγαίνουν στο Σχολειό με τον πρώτο ήχο της καμπάνας, που παίζουν στη γειτονιά με την πάνινη μπάλα , τις χωματένιες ή γυάλινες μπίλιες, τις αμάδες , το τσιλίκι, τον κλίτσικα, την αμπάριζα , το περνά – περνά η μέλισσα, το δεν περνάς κυρά Μαρία , το ένα λεπτό κρεμμύδι και άλλα.
- το τραγούδι των κοριτσιών που πλένουν στη βρύση ή υφαίνουν στον αργαλειό τα προικιά τους, το βέλασμα των προβάτων, των κατσικιών που σκαρίζουν το πρωί για τη βοσκή.
- Τη γιαγιά να μας λέει παραμύθια για δράκους και νεράιδες
Βλέπουμε:
- Τη Δασκάλα να μαζεύει τα παιδιά, να πιάνει το μικρό χεράκι τους και με το κοντύλι να τα βοηθά να χαράξουν στην πλάκα τα πρώτα τους γράμματα.
- Τον πατέρα μας , τη μητέρα μας , τον παππού μας και τη γιαγιά μας να πηγαίνουν αχάραγα στο χωράφι , να οργώσουν , να σπείρουν , να θερίσουν , να αλωνίσουν , να μαζέψουν τις ελιές, τα σύκα, να τρυγήσουν το αμπέλι , τη σταφίδα και το λιόγερμα να γυρίζουν κατάκοπο και ηλιοκαμένοι.
- Την οικογένεια μαζεμένη το βράδυ γύρω από το σοφρά να τρώει το λιτό φαγητό με το ψωμί , το αλάτι και το κρεμμύδι και να συζητάει αγαπημένη τα νέα της ημέρας και να προγραμματίζει τις δουλείες της επόμενης .
- Μυρίζουμε το καμένο ξύλο, που καίει στη γωνιά και το φτωχικό φαγητό που βράζει στο τσουκάλι.
- Γλεντάμε με τους συγχωριανούς μας στα βαφτίσια, στους γάμους στις γιορτές τραγουδώντας τα τραγούδια της τάβλας.
- Κλαίμε στις αρρώστιες, στις κηδείες και στο μισεμό.
Με το ταξίδι αυτό στο παρελθόν οι μεγάλοι θυμόμαστε και οι νεώτεροι γνωρίζουμε τις συνήθειες , τον τρόπο ζωής , τις δυσκολίες, που αντιμετώπιζαν οι γονείς μας και οι παππούδες μας, τις αγωνίες τους, τους κόπους τους και τα όνειρά τους.
Έτσι αγαπάμε και δενόμαστε περισσότερο με τον τόπο μας.
Το Λαογραφικό Μουσείο Καστανίων ιδρύθηκε από το Πολιτιστικό Σύλλογο Κασταναίων και Πολυσταραίων στα πλαίσια της προσπάθειας του να αναζωογονήσει το χωριό , το οποίο μαζί με το Πολυστάρι χρονολογείται πριν το 1700 , σύμφωνα με ενετική απογραφή, και να αναβιώσει την παράδοση του τόπου , τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής των κατοίκων.
Το Μουσείο στεγάζεται στο παλιό Δημοτικό Σχολείο , το οποίο για 90 χρόνια αποτελούσε το μοναδικό κέντρο εκπαίδευσης των μαθητών των γύρω ορεινών χωριών
( Καστάνια, Τρύπες , Πολυστάρι ,Μπούμπουκα, Λεύκα και Πέρα).
Τα εκθέματα του Μουσείου είναι :
Έπιπλα
Εργαλεία
Σκεύη οικιακής χρήσης
Εικόνες
Καντήλια
Μανουάλια
Υφαντά
Κεντήματα
Στολές
Όλα τα εκθέματα συγκεντρώθηκαν από τις προσφορές των κατοίκων και αρκετών φίλων. Όλοι άνοιξαν τις αποθήκες και τα κατώγια τους και τα πρόσφεραν δωρεάν.
Οι εικόνες, τα καντήλια και τα μανουάλια ήταν πεταμένα και σκονισμένα στις εκκλησίες του Αγίου Αθανασίου και του Προφήτη Ηλία στα Καστάνια, καθώς και στις εκκλησίες των Αγίων Θεοδώρων, της Παναγίτσας και του Αγίου Γεωργίου στο Πολυστάρι. Μαζεύτηκαν καθαρίστηκαν και τοποθετήθηκαν στο Μουσείο.
Ο επισκέπτης του Μουσείου θα ταξιδέψει σε παλιότερες εποχές , τότε που η τεχνολογία δεν είχε μπει στη ζωή μας, η προσπάθεια για την επιβίωση ήταν μεγάλη , αλλά η ζωή ήταν απλή και τα αισθήματα αγνά.
Οι μεγαλύτεροι θα θυμηθούμε και οι νεώτεροι θα γνωρίσουμε το παρελθόν , τις συνήθειες , τον τρόπο ζωής , τις δυσκολίες, που αντιμετώπιζαν οι γονείς μας και οι παππούδες μας , τις αγωνίες τους, τους κόπους τους και τα όνειρά τους με αποτέλεσμα να σεβαστούμε αυτά , που εκείνοι έφτιαξαν και να αγαπήσουμε, περισσότερο τον τόπο μας.
